درمانهای پیشگیرانه دندان
به مجموعه ای از مراقبت ها و رسیدگی هایی که برای حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان خود می کنیم درمانهای پیشگیرانه دندان گفته می شود. این مراقبت ها شامل مسواک زدن روزانه ، نخ دندان کشیدن، استفاده از دهانشویه، داشتن برنامه ی غذایی صحیح و همچنین چکاپ های مرتب دوره ای دندان ها توسط دندانپزشک می باشد. به این ترتیب شما نسب به سلامت و استحکام دندان های خود اطمینان حاصل می کنید.
مراقبت از دندان مراقبت از دندان
دندانپزشکان، درمانهای پیشگیرانه را به تمامی افراد به ویژه افراد سالخورده و زنان بارداری که دندانهایشان بیشتر در معرض آسیب قرار دارند و همچنین کودکان در حال رشد توصیه می کنند. چراکه دندانهای در حال رشد برای داشتن استحکام و سلامت کامل نیاز به مراقبت بیشتری دارند.
درمانهای پیشگیرانه دندان می تواند از پوسیدگی دندان، ایجاد رسوبات دندانی، بیماریهای لثه، از بین رفتن مینای دندان و سایر بیماریهای دهان و دندان جلوگیری کند. در این مطلب به تفصیل درباره انواع مراقبت ها، هدف و مزایای درمانهای پیشگیرانه دندان توضیح می دهیم.
درمانهای پیشگیرانه دندان شامل چه مواردی است؟
انواع مراقبت های پیشگیرانه دندان
- مسواک زدن روزانه
- نخ دندان کشیدن روزانه
- استفاده از خمیر دندان مناسب
- پرهیز از کشیدن سیگار و یا مصرف مشروبات الکلی
- داشتن رژیم غذایی مناسب جهت حفظ سلامت دندان و لثه ها
- چکاپ های منظم دوره ای توسط دندانپزشک
- استفاده از نایت گارد و یا محافظ دندان در دهان
- آموزش مراقبت های پیشگیرانه به سالمندان جهت سلامت و دوام بیشتر دندانها
- مراقبت و درمانهای پیشگیرانه از دندان کودکان
- مراقبت و درمانهای پیشگیرانه در دوران بارداری
انواع درمانهای پیشگیرانه دندان
- جرم گیری
- بروساژ
- فلوراید تراپی
- فیشورسیلانت تراپی
- انجام تست های تشخیصی ژنتیکی و غربالگری سرطان دهان
مسواک زدن روزانه
در نظر داشته باشید مهم ترین مبحث در درمانهای پیشگیرانه، این است که حداقل دو بار در روز به روش صحیح دندان ها، لثه و زبان خود را مسواک بزنید تا از تجمع باکتری در محیط دهان شما جلوگیری شده و دندانهایتان سفید و مستحکم باقی بماند. نکته ی مهم بعدی در مورد مسواک زدن، تعویض بموقع مسواک شخصی شماست که باید حداقل سه الی چهار بار در سال تعویض شود.
نخ دندان کشیدن روزانه
توصیه می شود روزانه از نخ دندان برای تمیز کردن فواصل دندان ها از باکتری هاو تجمع پلاک های آلوده بین دندانها استفاده کنید. اگر دندانهای شما تحت درمان ارتودنسی است می توانید از نخ دندان مخصوص ارتودنسی استفاده کنید.
پرهیز از کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی
توجه داشته باشید که کشیدن سیگار یا قلیان و مصرف مشروبات الکلی نه تنها سلامت و بهداشت دهان و دندان شمارا به خطر می اندازد، بلکه به زیبایی و درخشش دندان های شما آسیب می زند. بطور کل خشکی دهان، تغییر رنگ دندان، بیماری های عفونی لثه، ایجاد پلاک های آلوده بر روی دندان و سرطان دهان از عوارض مصرف سیگار و الک محسوب می شود.
داشتن رژیم غذایی مناسب جهت حفظ سلامت دندان و لثه ها
اگر طرفداردندانهای زیبا و سالمی هستید، رژیم غذایی مناسبی را برای خود انتخاب کنید. لازمه ی این امر، خوردن غذاهای کم کالری و از طرف دیگر حذف یا مصرف حداقلی از مواد قندی و غذاهایی با کربوهیدرات بالاست. زیرا خوردن خوراکی های شیرین موجب تجمع باکتری بر روی پلاک های دندانی شده و در نتیجه اسید های مضری تولید می کنند که به مینای دندان آسیب می زند و موجب پوسیدگی دندان شده یا احتمال ابتلا به بیماری های پریودنتال را بیشتر می کند. توصیه می کنیم نوشیدنی های گازدار را کنار بگذارید و روزانه مقدار بیشتری آب بنوشید.
فلوراید یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در آب و بسیاری از مواد غذایی وجود دارد. لازم است برای جلوگیری از زوال مینای دندان و پوسیدگی ناشی از آن، مواد غذایی حاوی فلوراید، کلسیم و فسفات را مصرف کنید. توجه داشته باشید که ویتامین ها نیز نقش مهمی در سلامت دندانهای شما دارند.
چکاپ های منظم دوره ای توسط دندانپزشک
از آنجاییکه در ابتدا بیشتر بیماری های دهان و دندان ، درد و یا علائم مشخص دیگری ندارند، بهتر است هر 6 ماه یکبار توسط دندانپزشک معاینه شوید تا بیماری احتمالی شما، بموقع تشخیص و درمان شود.
استفاده از نایت گارد و یا محافظ دندان در دهان
نایت گارد ابزاری است که در هنگام خواب از دندانها در دهان محافظت می کند. این ابزار برای افرادی که دچار عادتهای غلط مانند: دندان قروچه و فشردن دندانها به یکدیگر در خواب هستند توصیه می شود. به عبارت دیگر نایت گارد و یا محافظ های دندانی بعنوان یک لایه حفاظت کننده، بین دندانهای بالا و پایین عمل می کند و از اعمال فشار بر روی دندانها می کاهد.
آموزش مراقبت های پیشگیرانه به سالمندان جهت سلامت و دوام بیشتر دندانها
درمانهای پیشگیرانه برای حفظ سلامت دهان و دندان سالمندان شامل آموزش مراقبت صحیح از دندانها و کمک به تغییر سبک ناسالم تغذیه این افراد می باشد. به این ترتیب نه تنها دوام و سلامت دندانهای آنها تضمین شده، بلکه با تغذیه مناسب، از سلامت جسمانی بیشتری هم برخوردار خواهند بود. این آموزش شامل توصیه های لازم در زمینه مراقبتهای روزانه ی دهان و دندان، تغذیه، عدم استفاده از سیگار و مشروبات الکلی و مراجعه به دندانپزشک جهت چکاپ دوره ای می باشد. به این ترتیب خطر ابتلا به بیماری های عفونی، پریودنتال و از دست دادن دندانهای طبیعی کاهش می یابد.
مراقبت و درمانهای پیشگیرانه از دندان کودکان
کنترل تغذیه و رعایت بهداشت دهان و دندان برای کودک می تواند تا حد زیادی خطر پوسیدگی دندان ها را کاهش دهد. توجه داشته باشید دندانهای کودک شما در مرحله ی رشد قراردارد و برای تضمین استحکام و سلامت دندانها در بزرگسالی نیاز به مراقبت بیشتری دارد. توصیه می شود کودکتان نیز مرتب تحت چکاپ دندانپزشک متخصص اطفال باشد تا در صورت لزوم با انجام درمانهای ساده ی پیشگیرانه از ابتلا به بیماری های خطرناکتر جلوگیری شود. دندانپزشک اطفال در صورت تشخیص بیماری و نیاز به درمان، معمولا درمانهای فلوراید تراپی و فیشورسیلانت تراپی را برای کودکان تجویز می کند.
مراقبت و درمانهای پیشگیرانه در دوران بارداری
مراقبت و درمانهای پیشگیرانه در دوران بارداری نسبت به سایر مراحل زندگی از اهمیت بیشتری برخوردارند زیرا در دوره بارداری دندانها و لثه، بیشتر در معرض آسیب قرار میگیرند. در نظر داشته باشید شما در دوران بارداری دچار تغییرات هورمونی خواهید شد که موجب آزردگی ، تورم و حتی در هنگام مسواک زدن باعث خونریزی لثه هایتان می شود. واکنش هایی که بدن در مقابل این تغییرات نشان می دهد، احتمال پوسیدگی و بیماری های لثه را برای شما افزایش می دهد. به این ترتیب توصیه می کنیم درمانهای دندانپزشکی خود را قبل از دوران بارداری انجام دهید چرا که دندانپزشک معالج ، در دوران بارداری برای جلوگیری از آسیب های جبران ناپذیر به جنین، از تجویز برخی داروها پرهیز می کند.
از طرف دیگر تحقیقات نشان داده بیماری های دهان و دندان که شما در دوران بارداری به آن دچار می شوید بر روی سلامت و وزن نوزاد شما در هنگام تولد تاثیر مستقیمی خواهد داشت.
جرم گیری دندان
جرم گیری فرایندی است که به کمک آن جرم، باکتری، پلاک های آلوده از روی دندان زدوده می شود. به این ترتیب از پوسیدگی و عواقب بعدی و ابتلا به بیماری های خطرناک جلوگیری می شود. جرمگیری دندان در طی یک یا چند جلسه قابل انجام است و باید بیمار در فاصله بین جلسات، طبق دستورات دندانپزشک عمل کرده و بهداشت را کاملا رعایت و از دهان‌شویه‌های مخصوص استفاده کند. توصیه می شود جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان هر 6 ماه یکبار جهت جرم گیری دندان به دندانپزشک مراجعه کنید.
بروساژ دندان
بروساژ روشی تکمیلی برای جرم گیری دندان است. پس از اینکه پلاک‌ها و جرم‌ها از روی دندان پاک شد، پولیشینگ یا بروساژ، انجام می‌شود. در این روش از ابزاری دستی مجهز به یک غلتک لاستیکی در سر آن و ماده‌ای خمیر مانند با نام پروفیلاکسیز یا پروفی استفاده می‌شود. این خمیر که ذرات ساینده بسیاری را در خود دارد به وسیله ابزار غلتک مانند بر روی دندان کشیده شده و لکه‌ها را از بین برده و دندانهای را شفاف و درخشان می کند.
فلوراید تراپی
فلوراید تراپی به معنی درمان مشکلات دندانی با استفاده از ماده فلوراید می باشد. فلوراید استفاده شده در این درمان به شکل ژل یا فوم است که به وسیله قلموی مخصوص یا نوعی گوش پاک کن روی سطح دندان ها مالیده می شود. فلوراید تراپی زمانی که بطور صحیح انجام شود، بی خطر است و نتایج مناسب برای بیمار به همراه دارد.
فیشورسیلانت تراپی
در واقع منظور از واژه فیشورسیلانت، مهر و موم کردن و بستن شیارهای دندان می باشد. فیشور سیلانت یک ماده ترمیمی و همرنگ دندان از جنس کامپوزیت می باشد که توسط آن شیارهای عمیقی که بروی سطح جونده دندان ها می باشد، کم عمق می شود. کاربرد این روش پیشگیری از پوسیدگی دندان است و استفاده از این روش درمانی بیشتر در کودکان رواج دارد.
انجام تست های تشخیصی دندان و غربالگری سرطان دهان
گاهی دندانپزشک با بررسی علائم به شما توصیه می کند برای تشخیص بموقع بیماری های دهان و دندان خود، تحت آزمایش و نمونه برداری از بافت های غیر طبیعی دهان و لثه و یا عکسبرداری با اشعه ایکس قرار بگیرید تا مطمئن شوید که به لحاظ ژنتیکی خطری از جمله ابتلا به سرطان دهان شما را تهدید نمی کند. اشعه ایکس دندانپزشکان را قادر میسازد تا علائم و مشکلات دندانی را که برای چشم قابل مشاهده نیستند، مانند حفره‌های بین دندانها و مشکلات زیر خط دندان را به طور واضح ببینند.
هدف از درمانهای پیشگیرانه دندان
به‌طورکلی مراقبتهای پیشگیرانه دندانپزشکی به‌جای درمان به اقداماتی که جهت جلوگیری از بیماری انجام می‌شود، اشاره دارد.
اگر از دندانهایتان مراقبت نکرده و بهداشت دهان و دندان را به‌درستی مدیریت نکنید ممکن است مجبور شوید هزینه‌های زیادی برای ترمیم دندان بپردازید. دندانپزشکی پیشگیرانه بر اهمیت رویه‌های بهداشتی در حال انجام و اقدامات روزمره‌ای که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و سایر بیمارها انجام می‌شود، تأکید دارد.
پیشگیری از بیماری دهان و دندان یا تشخیص بموقع
مراقبت های روزانه شما در زمینه حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان مهم ترین اقدام برای جلوگیری از پوسیدگی و دیگر بیماری های دندان است. لازم است برای پیشگیری از تشکیل پلاک های آلوده و تجمع باکتری بر روی دندان حداقل دو وعده مسواک زدن را در برنامه ی مراقبت های خود قرار دهید. از طرف دیگر چکاپ های دوره ای توسط دندانپزشک می تواند موجب انجام بموقع درمانهای پیشگیرانه ای ازجمله جرمگیری، بروساژ و ... شود و یا در صورتی که شما به بیماریهای دهان و دندان مبتلا شده باشید تشخیص زود هنگام و درمان بموقع آن از ابتلا به بیماری های عفونی و خطرناک پیشگیری کند. بطور مثال تشخیص بموقع بیماری لثه می تواند از ابتلا به بیماری پریودنتال و از دست رفتن دندان شما جلوگیری کند.
پرهیز از درمانهای گرانقیمت دندانپزشکی
مراقبتهای پیشگیرانه ای که شما در منزل برای بهداشت دهان و دندان خود در نظر می گیرید و یا درمانهای پیشگیرانه ای که توسط دندانپزشک انجام می شود شما را از پرداخت هزینه های سنگین درمان های دهان و دندان نجات خواهد داد. پس در نظر داشته باشید هزینه و زمانی که برای خرید و استفاده از نخ دندان و مسواک صرف می کنید بسیار کمتر از هزینه و زمانی است که در صورت بی توجهی، برای درمان های گرانقیمت دندانپزشکی مجبور به پرداخت آن خواهید شد.
حفاظت از سلامت کل بدن
توجه داشته باشید که بهداشت و سلامت دهان و دندان شما تاثیر مستقیمی بر سلامت کل بدن شما خواهد داشت. بطور مثال اگر شما به بیماری پریودنتال دچار شوید، در معرض خطر ابتلا به بیماری پانکراس قرار خواهید گرفت. به عبارت دیگر بی توجهی شما به مراقبت های روزانه و درمانهای پیشگیرانه موجب تجمع باکتری و تشکیل پلاک های آلوده و ایجاد عفونت های دهانی خواهد شد که این مسئله می تواند در درجه اول موجب بیماریهای جینجیویت (التهاب لثه) ، پریودنتال و در مرحله بعد به مشکلات بسیار خطرناک تری از جمله خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی، پوکی استخوان و یا سرطان دهان را به دنبال داشته باشد. در نظر داشته باشید که عدم درمان بموقع بیماری پریودنتال در افراد دیابتی ممکن است موجب تحلیل و از دست دادن استخوان فک شود.